Maar ja, in een plaats met haast 58.000 inwoners is het op zijn best een uitdaging het iedereen naar de zin te maken. En iedereen spreken? Tegen de tijd dat je daar mee klaar bent, is je 25-jaren plan… nou ja, u snapt ‘t. Dus werd door de gemeente gekozen voor een stadsgesprek in De Bussel. Voor dat gesprek werden 100 inwoners geselecteerd om mee te denken. De genodigden werden, aldus de uitnodiging, ‘willekeurig gekozen via een aselecte steekproef uit het bevolkingsregister.’ Dat klinkt goed. ‘Zo zorgen we ervoor dat niet alleen mensen die zich uit zichzelf aanmelden meedoen, maar dat we samen een brede en eerlijke afspiegeling vormen van onze inwoners.’ Mooie gedachte. Bij binnenstappen in de kleine zaal van De Bussel valt meteen op dat er weinig jongeren en ouderen binnen zijn, tevens zijn andere culturen en nationaliteiten nauwelijks aanwezig. Tot zover de plannen voor een eerlijke dwarsdoorsnede, dus. ‘We hebben meer dan 500 uitnodigingen uitgestuurd, om uiteindelijk 100 aanmeldingen voor deze avond te krijgen,’ vertelt concernstrateeg en een van de organisatoren van de avond, Frank van Opstal, die bovenstaande moet beamen. Inspraak blijft natuurlijk ook een kwestie van bewoners die er zelf energie in willen steken.

Gemeenschap Oosterhout

Naast de willekeurige genodigden zijn afgevaardigden van diverse instanties, zoals Surplus en de woningbouwstichting aanwezig en is ook een deel van de gemeenteraad en het college aangesloten. Zo zat er dus een verzameling semibekende en minder bekende gezichten klaar voor de avond. Burgmeester van Grootheest mocht de avond openen en gaf aan in zijn eerste elf maanden geconstateerd te hebben dat Oosterhouters een volk zijn dat de mouwen wil opstropen en aan het werk wil. ‘Dit moet niet een verhaal van de gemeente Oosterhout, maar van de gemeenschap Oosterhout worden.’ Deze uitspraak werd met enthousiasme ontvangen en dat kwam mooi uit, want vanavond mocht er actief gereageerd worden op de eerste conclusies en ideeën die aan de resultaten van met name de digitale enquêtes zijn verbonden.

Think, McFly, think

Een presentatie met focus op de toekomst en natuurlijk een Back to the future referentie, waarin de verzamelde data in overzichtelijk ogende grafieken en tabellen was uitgezet was interessant en gaf veel informatie, maar nam een relatief grote hap uit de tijd, waardoor er minder nadruk op de eigenlijke gesprekken met bewoners kwam te liggen. Hopmans en zijn collega Joeri de Jong zetten een en ander uiteen. ‘De informatie is opgehaald bij de inwoners van deze stad, op plaatsen waar ze graag zijn, bijvoorbeeld de scholen of het winkelcentrum. De digitale enquête had 794 respondenten, die relatief gelijkmatig over de wijken verdeeld zijn.’ Niet om te zuurpruimen, maar op een bevolkingsaantal van bijna 58.000 is dat een testgroep van ongeveer anderhalf procent. Klinkt niet echt als een solide onderzoek. De organisatie gaf echter aan dat men voor vergelijkbaar onderzoek in grotere steden mikt op ongeveer 2% respondenten, als je dat dan vergelijkt valt de deelname hier best positief uit. De Jong vult aan: ‘Respectievelijk scoren aandacht voor de categorieën wonen, veiligheid, leefbaarheid en zorg gemiddeld genomen het hoogst. In het centrum zie je dat veiligheid als belangrijkste speerpunt wordt aangemerkt.’ ‘Zijn we dan zo onveilig?’ informeerde presentator Frank Lambregts daarop. Frank Hopmans kon gelukkig vertellen dat dit niet zo was, maar dat de bewoners er wel op gebrand zijn dat het veilig blijft. Inmiddels doken redelijk wat smartphones op. Ik zat achter in de zaal en kon het mooi zien gebeuren. Laatste apps, het weer voor morgen en grappige filmpjes over honden, er werd van alles gecheckt, overigens ook door een opvallend hoog percentage wethouders. Tijd dus voor de echte stadsgesprekken.

Luchtig over angsten

Alle aanwezigen werden verdeeld over een aantal onderwerpen met bijbehorende gespreksleiders. De aanpak verschilde iets per tafel, maar de grote lijn was dat er ruimte was voor prioritering, argumentatie en discussie. Zorgen over de geestelijke gezondheid en communicatievaardigheid van de huidige jongeren, in 2050 dus de kurk waar de samenleving op moet drijven, angsten voor techgiganten en AI, overbevolking en energiearmoede. Het lijkt een zwaar pakket zo, maar de gesprekken verliepen over het algemeen positief en luchtig. Heerlijk om te zien was dat op een aantal plaatsen mensen lijnrecht tegenover elkaar stonden qua standpunten en visie, maar er allen volwassen gesprekken over voerden. Vanuit de gemeente werden ook vooruitstrevende, mondiale ontwikkelingen gepresenteerd en meegenomen, zoals modulaire woningen (‘als je kinderen het huis uit zijn, geef je het deel dat vrijkomt weer aan iemand anders’), een eigen-autoloze toekomst (‘Haha, heeft u wel eens met het openbaar vervoer gereisd, mevrouw?’ en het enkel gebruiken van vleesalternatieven en natuurlijk voedsel uit de buurt (‘Dat lost dan wellicht ook meteen het rattenprobleem op.’). Enig cynisme is ons Oosterhouters niet vreemd, zoals bekend. Ontegenzeggelijk zullen er zaken veranderen en moeten veranderen in de komende jaren. De concernstrategen en trendexperts hebben in ieder geval volop opgehaald en kunnen dus verder met de toekomstvisie voor Oosterhout.

Dat lijkt me een uitdagende klus: 25 jaar terug bestonden er geen streamingsdiensten, betaalverzoeken, iPhones en voor elektrische auto’s maakte alleen Chriet Titulaer reclame. Moet je nu eens kijken. Dat belooft wat voor de toekomst.

R.

(foto ‘s Casper van Aggelen)